Źrenica jest tym elementem oka, który odpowiada za prawidłową regulację ilości światła, które pada na tęczówkę. W momencie skierowania źródła światła bezpośrednio na oko, źrenica w naturalny sposób się zwęża. Zdarza się jednak, że jest ona znacznie rozszerzona, co najczęściej świadczy o zażyciu niebezpiecznych dla życia i zdrowia człowieka używek, choć może to być również reakcja organizmu na inne przypadłości, które wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Rozszerzone źrenice jako efekt zażywania leków i używek

Celowe rozszerzenie źrenic jest niezbędnym elementem prawidłowej diagnostyki okulistycznej oraz neurologicznej. Krople (ale także niektóre leki podawane doustnie) odpowiadają za chwilowe porażenie akomodacji co pozwala na zbadanie oka. Niemniej, jednak po godzinie lub dwie po podaniu krople, źrenice wracają do swojego naturalnego rozmiaru. W sytuacji, kiedy źrenice są relatywnie często i długo rozszerzone, mogą być sygnałem o: • obecności w organizmie niebezpiecznych substancji psychoaktywnych (narkotyków i dopalaczy) – kokaina, marihuana, LSD czy amfetamina to jedne z tych używek, których zażycie ujawnia się rozszerzonymi źrenicami
• zatruciu lekami (np. przeciwhistaminowymi, atropiną)
• mocnym upojeniu alkoholowym.

Rozszerzone źrenice w chorobach o podłożu neurologicznym

Jednym z pierwszych badań jakie wykonuje się u pacjenta z urazem głowy i utratą przytomności jest sprawdzenie odruchów źrenic, jako że to jeden z kluczowych symptomów występujących w przypadku wielu problemów neurologicznych. Może on świadczyć o: • wystąpieniu urazu czaszkowo – mózgowego, zwłaszcza jeśli u pacjenta zdiagnozowano wstrząs mózgu lub zaburzenia przytomności
• neurologicznej infekcji wirusowej lub bakteryjnej
• występowaniu guza na pniu mózgu i jego podstawie
• tętniaku zlokalizowanym w okolicach pnia mózgu
• rozległym udarze niedokrwiennym lub krwotoku.

Anizokoria – jednostronne powiększenie źrenicy

Z założenia źrenice oka człowieka powinny mieć ten sam rozmiar. Nierówności źrenic, nazywane anizokorią mogą mieć podłoże fizjologiczne, jak i być oznaką wielu chorób, takich jak zapalenie tęczówki, jaskra, stwardnienie rozsiane, guz mózgu, tętniak, migrenowe bóle głowy, jednostronne porażenie nerwu czaszkowego czy nerwicy. Anizokoria może być także rezultatem zabiegów przeprowadzonych w obrębie oka. Przypadłość ta dotyka ludzi w każdym wieku, od noworodków po seniorów. Nie powinno się jej bagatelizować i z chwilą, kiedy pacjent zauważy nierówność źrenic w oczach, powinien jak najszybciej skontaktować się z okulistą, który przeprowadzi odpowiednie badania (czasem może zalecić także konsultację neurologiczną) w celu zweryfikowania podłoża występowania anizokorii. Co ważne, anizokoria nie jest jednostką chorobową, a jedynie objawem. Z racji tego jej się nie leczy, a szuka przyczyny (choroby) i podejmuje leczenie adekwatne do problemu.